تاریخچهی گردو و خواص بیشمار آن
درخت گردو از درختان بسیار با ارزش و از پهن برگان، که در بسیاری از نقاط جهان در نیمکره شمالی از مرکز تا شرق اروپا و قفقاز و شمال و مرکز ایران تا دامنهای هیمالیا و کشور چین و ژاپن و همچنین گونههایی از آن در آمریکای شمالی و جنوبی بهطور طبیعی رشد میکنند و کاشته میشوند. تنها یک جنگل طبیعی از تولید گردو در دنیا وجود دارد، قرقیزستان و در شرایط بسیار خوب موجود است. کاشت گردو در ایران از درگز و مغان در شمال کشور تا اقلید فارس در جنوب و از ارتفاعات جنوب غربی ارومیه تا کوه تفتان در جنوب شرقی بین طولهای جغرافیایی ۴۵ تا ۶۵ درجه به خوبی رشد میکند ولی بهترین بازده مربوط به باغهای ارتفاعات شهرستان بافت در استان کرمان، دامنههای البرز، خراسان، آذربایجان و دامنههای زاگرس (به ویژه خوانسار، تفرش ، وانشان ، وفس و تویسرکان) قرارمیباشد. همچنین شهرستان مراغه، روستای آشان در آذربایجان شرقی و تویسرکان همدان از مراکز عمده تولید گردو که دارای مرغوبترین نوع گردوها میباشند. بهترین گردو و مرغوبترین گردوی کشور به نظر برخی افراد گردوی تویسرکان در استان همدان است که از نظر کیفیت و چربی مفید ، و از نظر تولید و کشت گردوی تویسرکان در رتبه دوم جای گرفته است. از تولید کنندگان عمدهی گردو ایالات متحده آمریکا، چین و ایران هستند و ترکیه، اوکراین و رومانی در جایگاه بعدی تولید گردو جای گرفتهاند. گردوهایی که در نقاط گردو خیز ایران کاشته شدهاند جزء گونه گردوی معمولی هستند. مهمترین انواع گردو که در ایران کاشته میشوند عبارتنداز: گردوی کاغذی، گردوی اقلید گردوی سنگی، گردوی اردهای سراب در آذربایجان شرقی، گردوی ماکویی، گردوی سوزنی، گردوی نوک کلاغی، گردوی ضیا آبادی، گردوی خوشهای، سبزوار، گردوی آمیخته خراسان، گردوی بافت کرمان، گردوی مازندران، گردوی روستای داران در آذربایجان شرقی، گردوی شهمیرزاد، گردوی قزوین و طالقان، خوانسار، گردوی تسوج در آذربایجان، گردوی همدان، گردوی بوانات، گردوی وفس، وانشان و تویسرکان و سایر مناطق… در سال ۲۰۱۷ تولید جهانی گردو برابر ۳٫۸ میلیون تن بوده است که ۵۱٪ از این تولید متعلق به چین است.
سایر تولید کنندگان اصلی شامل آمریکا، ایران و ترکیه میباشند. درخت گردو بسیار بلند است و چوب سخت آن از بهترین و معروفترین و مرغوبترین چوبها است. ارتفاع درخت گردو بین ۱۰ تا ۴۰ متر میرسد. درخت گردو بیشتر به روش پیوندزدن، مانند پیوند اسکنهای، پیوند شکمی با T معکوس به دلیل وجود شیرآبه پرورش داده میشود. دوران بلوغ درخت گردو رابطهی مستقیم با نوع، نژاد، آب و هوا و مکان رشد گردو دارد. این دوره ۳ تا ۲۰ سال طول میکشد و سپس دوران باردهی آغاز میشود که در زمان پنجم و ششم عمر درخت به اوج خود میرسد. میزان تولید محصول هر درخت گردو: ۱۶ تا ۲۵ سالگی، بین ۷ تا ۱۰ کیلوگرم، ۲۶ تا ۳۵ سالگی، بین ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم، ۳۶ تا ۶۰ سالگی، بین ۲۲ تا ۴۵ کیلوگرم، ۶۱ تا ۸۰ سالگی، بین ۱۳ تا ۵۵ کیلوگرم و ۸۱ تا ۱۰۰ سالگی، بین ۱۳ تا ۳۲ کیلوگرم.
درخت گردو در افسانهها و باورهای عامیانه
در یونان باستان و در مصر باستان در معبد ژوپیتررسم براین بوده است که برای کسانی که تازه ازدواج کردهاند، برگ و شاخههای گردو را زیر پایشان میانداختند و بر این باور بودند که عروس و داماد از قید جادو و طلسم رها شده و خوشبخت زندگی خواهند کرد. برخی افراد بر این باورند که شبها نباید از زیر درختان گردو عبور کرد یا این که زنان را نباید تنها در شب برای آوردن آب به چشمههایی که زیر درخت گردو است، فرستاد و همچنین این اعتقاد وجود دارد که درخت گردو درختی سرکش و مغرور است بنابراین برای بالا رفتن از آن باید از افراد ماهر کمک گیرید و باور دیگر این که تمام وقایع و اتفاقات پیرامون درخت گردو در اندام و پیکرهی درخت ثبت میشود و جالبترین اندیشه راجع به آن، واسطه قرار دادن این درخت در برخی امور از جمله امر ازدواج است. از درخت گردو به عنوان خرد مکتوم، باروری، طول عمر و مظهر پایداری به هنگام بداقبالی یاد شده است.
پرورش درخت گردو
گردو درختی بزرگ و گسترده است، که بیش از هر درخت دیگر به نور احتیاج دارد و در دوران بلوغ میوه میدهد و قسمتهای از درخت که نور بیشتری دریافت میکند میوهی بهتری میدهد و قسمتهای که نور کمتری دریافت میکند میوه کمتری میدهد و میوهاش کوچیکتر است. درختان گردو باید طوری کاشته شوند که فاصلهی بین آنها 10متر باشد. دلیل اینکه گفته میشود درختان در فاصلهی 10متری از هم کاشته شوند این است چون این درخت تاج بزرگی دارد که بعد از گذشت چند سال شاخهها مزاحم همدیگر میشوند و شاخ و برگشان در هم میپیچد که باعث ریزش برگهای درخت میشود. مواردی مثل نوع نهال، کیفیت خاک و همینطور اقلیم آب و هوایی محیط کشت برای این درخت اهمیت بسیار زیادی دارد. اصولا گردو در مناطق سرد و معتدل رشد خوبی دارد. کاشت درخت گردو و تکثیر آن از طریق بذر گردو صورت میگیرد. بعد از اینکه گردو کاشته شد و شروع به رشد کرد. نهال گردو را با ریشه از خاک درآورده و در چالههای عمیق حفر شده در زمینی که خاکش از نظر کود دهی آماده شده است کاشته میشود و با خاک اطرافش را میپوشانند، تا برای آبیاری درخت مشکلی ایجاد نشود. بهترین فصل کاشت درخت گردو اوایل بهار است. در هنگام کاشت درخت گردو باید دقت کرد که درخت ۲۰–۳۰ سانتیمتر بالاتر از کف جوی کاشته شود. تا در دورههای رشدش به بیماری آب سیاه مبتلا نشود. در احداث باغهای جدید باید سعی کرد حتما از نهال پیوندی استفاده شود.
خواص گردو
سلامت قلب
استفاده از گردو برای سلامت قلب و رگهای خونی مفید است.
کاهش کلسترول بد خون (LDL)
کاهش التهابات
بهبود عملکرد رگهای خونی از طریق کاهش احتمال تشکیل پلاک در رگهای خونی.
به نظر میرسد این تاثیرات گردو بر سلامت قلب بهخاطر نوع چربی و بالا بودن آنتیاکسیدانهای موجود در آن است.
پیشگیری از سرطان
سرطان، از رشد غیرطبیعی سلولها شکل میگیرد. با داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش و اجتناب از عادات ناسالم زندگی میتوان از بروز بسیاری از سرطانها پیشگیری کرد. گردو به واسطهی دارا بودن ترکیبات گیاهی مفید موجود در خود، میتواند نقش مهمی در رژیمهای غذایی ضدسرطان داشته باشد. گردو با دارا بودن ترکیبات زیست فعال جزء گیاهانی است که خاصیت ضدسرطانی دارد. علاوه برآن گردو دارای ترکیبات گیاهی چون فیتواسترولها، گاما توکوفرول، اسیدهای چرب امگا۳، پلیفنول، آنتیاکسیدانهای متنوع و اسید الاجیک است. طی تحقیقات به عمل آمده استفاده مرتب از مغزها خطر بروز سرطان پروستات و سرطان روده بزرگ را کاهش میدهد.
سلامت مغز
تحقیقات نشان میدهند که مصرف آجیلها برای عملکرد مغز مفید هستند. ازجمله خواص گردو این است که این آجیل مغزی میتواند تا حدی افسردگی و زوال عقل ناشی از افزایش سن را در انسان متوقف کند.
سرشار از آنتیاکسیدانها
گردو به دلیل داشتن مقادیر بالایی از ویتامین E، ملاتونین و سایر ترکیبات گیاهی بهنام " پلی فنولها " سرشار از آنتی اکسیدان است. پلیفنلها بیشتر در پوسته کاغذی کنارههای مغز گردو یافت میشوند. استفاده از گردو اثر کلسترول بد اکسیده که میتواند باعث تصلب شرایین شود را از بین میبرد.
یک منبع گیاهی فوق العاده از اسیدهای چرب امگا3
هر ۲۸ گرم گردو حاوی ۲٫۵ گرم اسیدهای چرب امگا۳ است. اسیدهای چرب امگا3 موجود در منابع گیاهی مانند گردو، آلفا لینولنیک اسید (ALA) نامیده میشوند. این اسیدهای چرب جزء چربیهای مفید و لازم برای بدن میباشند که باید در رزیم غذای استفاده شوند. میزان کافی ALA در روز برای مردان باید ۱٫۶ گرم و برای زنان ۱٫۱ گرم باشد. مطالعات نشان داده است که به ازای مصرف هر گرم ALA در روز ابتلا به بیماری سکتهی قلبی را ده درصد کاهش میدهد.
از دیگر خواص معجزه آسای گردو عبارتنداز: کاهش التهابات، سلامت دستگاه گوارش، کنترل وزن، کمک به کنترل دیابت نوع ۲کاهش خطر بروز آن، کمک به کاهش فشار خون، حفظ سلامت در دوران پیری تقویت، بهبود سلامت دستگاه تولیدمثلی مردان، بهبود وضعیت چربی خون، سلامت استخوان زنان باردار، تنظیم خواب، بهبود خلقوخو، خواص گردو برای پوست، محافظت از پوست، کمک به درمان حساسیتهای پوستی، تقویت دستگاه ایمنی، تقویت مو و عفونتهای قارچی.
حساسیت به گردو
گردو در میان ۸ مادهی غذایی که باعث ایجاد حساسیت میشود جای دارد. این احتمال وجود دارد که علائم حساسیت به گردو شدید باشد. بیماری یا حساسیتی که در قبال مصرف گردو امکان دارد برای ییک فرد شکل گیرد آنافیلاکسی (بیشدفاعی) در است. این بیماری اگر روند درمانی مناسبی نداشته باشد باعث مرگ فرد میشود. در مواردی هم گردو باعث کاهش جذب مواد معدنی چون روی و آهن میشود.
سخن آخر
مغز گردو نوعی خشکبار مقوی برای بدن است که با خارج کردن آن پوستهی سخت گردوهم قابل استفاده است. مغز گردو را با نام غذایی مغز بیان کردهاند، زیرا مغز گردو سرشار از امگا3، که باعث عملکرد بهتر مغز میشود.