زعفران یا زَرپَران
گیاهی است از گروه زنبقیان که خواص زیادی از قبیل دارویی و رنگ غذایی دارد ایران با تولید سالانه 330تن و 280 تن از محصول زعفران از بزرگترین تولید کنندگان و صادرکنندگان این محصول میباشد. که بیشترین سهم از تولیدات مربوط به استانهای خراسان رضوی و جنوبی است. زعفران گیاهی چند ساله است که دارای پیاز میباشد این پیاز به رنگ قهوهای است . این گیاه 6گلبرگ وساقه و3رشته کلاله قرمز دارد. به طور کلی زعفران به قسمتی اطلاق میشود که کلاله به رنگ نارنجی است کشف زعفران به 5000 سال پیش یعنی دوره ی برنز( 2500 سال قبل از تولد حضرت مسیح ) برمیگردد. این گیاه رنگی و گرانبها است که بیشتر در مناطق کویری به عمل میآید. برای مثال از هر گل 150گرم زعفران واز هر147گل یک کیلو گرم زعفران به دست میآید. ایرانیان دراصفهان وخراسان زعفران را پرورش میدهند. به این صورت که آنها گل زعفران را در رخته خوابهای خود قرارمیدادند و برای استفاده از آن رشتههای زعفران درون آب جوش میریختند تا دم بکشد و از آن استفاده کنند. در آن زمان اسکندر مقدونی برای التیام زخم های خود حمام زعفران میکردند. اما علاوه برایران کشورهای دیگری هم توسط ایران به کشت زعفران مشغول بودند به این صورت که زمانی که ایران به هندوستان حمله کرد شروع کشت زعفران و دیگر ادویهها را درکشمیر آغاز کردند و از آن پس کشمیرها بهنرین نوع از زعفران را پرورش دادند اما به علت رونق گرفتن کشت زعفران در ایران و کشورهای اروپای از قیمت محصول زعفران در کشمیر کم شد وبه دنبال آن با تبدیل شدن زمینهای کشاورزی به ساختمان ها ازتولید این محصول کاسته شده است. و قدمت مصرف زعفران در چین به 1600سال قبل از میلاد برمیگردد.
کاشت زعفران:
فصل کاشت زعفران و جابهجایی پیاز از پایان اردیبهشت تا پایان آذر ماه ادامه دارد این حالت با توجه به آب هوای هر منطقه فرق میکند. مناطقی که آب و هوای سردتری دارند باید زودتر شروع به کشت کنند واگر زمان کاشت در سال اول زودتر انجام گیرد مقدار گل و زعفران بیشتری برداشت خواهید کرد.
ابتدا زمین مورد نظر راتسطیح کرده و کود گاوی و یا کود کامل را به زمین افزوده و زمین را شخم میزنیم و زمین را قطعه قطعه میکنیم تا بتوانیم راحتتر آبیاری کنیم در هر20 سانتی متر یک چاله به عمق15یا20 سانتی متری ایجاد کرده و 5یا6 عدد پیاز را رو به بالا قرار داده خاک را روی آن میریزیم و به همین ترتیب برای دیگر پیازهایمان به همین روش عمل میکنیم.
روشهای کاشت زعفران:
کشت کپه ای یا چاله ای
کشت ردیفی
کشت کپه ای زعفران:
چاله ی به عمق 20سانتی متر حفر کرده پیاز زعفران را که از قبل تهیه و ضد عفونی کرده اید را درون چاله قرار داده و روی آن را بپوشانید . اگر قصد چنین نوع از کشت را دارید باید بدانید که برای متراژ بالا استفاده نمیشود.
کشت ردیفی زعفران:
به دو روش صورت میگیرد:
کشت نواری معمولی 3-4تن درهر هکتار (کشت سنتی)
کشت آرمانی 10تن درهر هکتار (کشت نوین)
خواص زعفران
تقویت خلق و خو:
زعفران به دلیل تاثیر زیادی که بر غدد درون ریز بدن ما دارد به طوری که با تحریک هورمون های که باعث خوشحالی ما میشود باعث بهبود روحیه ما میشود.
عملکرد سالم اعصاب:
دم کرده زعفران برای تقویت سیستم عصبی بدن ما بسیار تاثیرگذار است چرا که به دلیل داشتن ویتامین BوB6 بر روی عملکرد دستگاه عصبی تاثیر بسزایی دارد.
بهبود گردش خون:
برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و متابولیسم بدن بهترین راه حل این است که از دم نوش عسل استفاده شود.
ارتقای عملکرد سلول:
زعفران بیش از 150 ترکیب مختلف است از جمله کاروتنوئید، سافرنال، آنتی اکسیدانها و سایر مواد بیوشیمیایی وهمچنین مواد معدنی و ویتامین ها وجود دارد. که بر عملکرد سلولهای بدن کمک میکند.
بهبود دستگاه گوارش:
برای عملکرد هرچه بهتر دستگاه گوارش دمنوش زعفران معجزه میکند چرا که کاملا گیاهی است.
درمان سرماخوردگی:
زعفران طبع گرم دارد و میتوان از آن به عنوان داروی پیشگیری از سرماخوردگی استفاده کرده که بهتر است زعفران را با عسل و آبلیمو مخلوط کرده و بعد معجون آماده شده را میل کنید.
مناسب برای سلامت جنسی:
اعتقاد بر این است که برای مردان، زعفران منبع خوبی برای بهبود و تقویت باروری آنها به شمار میرود. در همین حال، و اگر به سندرم پیش از قاعدگی و اسپاسم قاعدگی مبتلا هستید، مصرف زعفران بسیار مناسب است.
بهبود زخم و سوختگی:
با استفاده از زعفران میتوان نقاطی که در اثر زخم ویا سوختگی آسیب دیده است را درمان کرد.
جلوگیری از ابتلا به پارکینسون:
طبق اطلاعات به دست آمده در سال2005 دانشمندان به این نتیجه رسیدند که برای کنترل بیماری پارکینسون استفاده از زعفران مناسب خواهد بود. پارکینسون بیماری است که توانایی صحبت کردن و حرکت را کاهش میدهد.
جلوگیری از بروز سرطان:
زعفران خواص پیشگیری از سرطان میباشد. آنتیاکسیدان موجود در زعفران اثر رادیکال آزاد در بدن را مسدود کرده و مانع از رشد غیر طبیعی سلولها جلوگیری میکند.
مهار رشد تومور:
تومور به اختلال در رشد غیر طبیعی سلولها اطلاق میشود که با سرطان فرق دارد چرا که تومور به بافتهای دیگر بدن منتقل نمیشود و زعفران با خاصیت معجزه آسای خود اثر آن را کاهش میدهد.
مهم ترین تهدید برای زعفران ایران:
تاجران اسپانیایی توسط تاجران ایرانی به زعفران کشور ما دسترسی پیدا کردند و باخرید زعفران سود کلانی را به کشور خود اختصاص دادن که این امر باعث شد تا کشاورزان ما با توجه به زحمت فراوان سود کمتری ببرند که با این کار از نظراقتصادی ضربهی به سود و اقتصاد ما وارد کردند. در کنارایران چین و افغانستان با تلاشهای خود توانستند وارد عرصه بازار تولید زعفران شوند. درعین حین کشور افغانستان به دلیل حمایت از کشورهای اروپایی توانسته برند خود را از تولید زعفران به عنوان محصولی مر غوب به ثبت برسانند. عملکرد کشت زعفران در افغانستان 2 برابر ایران شده است که خود تهدیدی برای زعفران کشور ما به شمار میرود.
بهترین زعفران ایران در کجا کشت میشود
ایران مقام اول در تولید زعفران در دنیا را به خود اختصاص داده است و قاین به پایتخت طلای سرخ ایران شهرت دارد. سابقه کشت زعفران در ایران به عهد باستان برمیگردد و پس ازایران به روم و یونان برده شد در دوره ی ساسانیان زعفران در قم نیز رایج بوده است و در دورهی اسلامی زعفران به کشورهای عربی برده شد و کشورهای اطراف مدیترانه با طریقه ی کشت زعفران آشنا شدند.
کشت زعفران در شهرهای مختلف استان خراسان رضوی که مقام اول کشت زعفران را به خود اختصاص داده است عبارتند از: زاوه، تربت حیدریه، تایباد، باخزر، گناباد، نیشابور، بجستان، رواج یافته است و مردم ازطریق کاشت و فروش زعفران امرار معاش میکنند.
اما کشت زعفران فقط مختص استان خراسان رضوی نیست بلکن استان خراسان جنوبی هم مشغول به کشت زعفران میباشد. ازجمله شهرهایی که دراین زمینه فعالیت دارند عبارتنداز: قاینات، فردوس، بشرویه، بیرجند را میتوان نام برد. مشکلاتی که مردم شهرهای کوچک برای تولید زعفران وصادرات آن به خارج از کشور را عدم دستیابی آنها به پروازهای مستقیم خارجی است. کشت زعفران در قاین و دیگر شهرها استان خراسان به عنوان منبع اصلی درآمد ساکنان این شهر شناخته شده است.
سخن آخر: زعفران به عنوان طلای سرخ دربین انسانها رواج پیداکرده است، ازاین رو از دیرباز به عنوان طعم دهنده غذا ومصارف دارویی مورداستفاده قرار میگرفته است. شرکت ارسباران کوهپایه دررراستای رضایتمندی مصرفکنندگان عزیز، زعفران مرغوبی دراختیارشما قرارمیدهد. باشدکه بااستفاده آن انرژیتان چندین برابرشود.
