کرم ابریشم
تاریخچه
چینیهاروش تهیه ابریشم را از 4000سال پیش می دانندکه این داستان برمیگرددبه زمانی که روزی ملکه " سی لینگ شی" یک پیله کرم ابریشم رابه اشتباه داخل آب گرم میاندازد که روز بعد از درون آب رشتههای ابریشمی مشاهده میکند وبعد از آن چینیها از کرم ابریشم برای به دست آوردن ابریشم نگهداری میکردند به منظور استفاده در لباسهای خود.
سابقه تولید لباس درایران به قبل ازاسلام برمیگردد که3نوع لباس وپارچه ازابریشم تهیه میکردندعبارتند از:
نوع اول: دیبا که به لباس ساده ابریشمی میگویند.
نوع دوم: پرنیان که به لباس ابریشمی چند رنگ گفته میشود.
نوع سوم: پرندبه پارچه ابریشمی رنگی که دارای حاشیه بودوخاص خاندان امپراطوری است.
چرخه زندگی کرم ابریشم:
کرم ابریشم درطول زندگی خود چهار مرحله از رشدراطی میکند که عبارتنداز:
- تخم
- لارو
- شفیره
- حشره بالغ
حالت بالغ این حشره پروانه است. که کرم ابریشم از پیله خارج میشود وتابه امروز150گونه کرم ابریشم سازشناسایی شده است کرمهای ابریشم برای تغذیه خوداز برگ توت سفید استفاده میکندتاازتخم درآمدنشان ده روز طول میکشد. هنگامی که سرآنهاتیره شد به این معنی است که زمان پوستاندازی فرا رسیده است.
مراحل پرورش کرم ابریشم:
تفریخ: به حالتی گفته میشودکه کرمهاازتخم خارج میشوند وبه محض مشاهده اولین آثارتفریخ برای اینکه یکنواخت باشدبه مدت 48ساعت دراتاقی تاریک بادمای 25درجه سانتی گراد با رطوبت 80درصدتخمهاقرارمیگیرندتاآماده خروج ازپیله باشند.
کرم جوان:کرم ابریشم پنج مرحله تغذیه دارد(سن)وچهار مرحله پوست اندازی(خواب)وبه سنین 1و2و3سنین جوان گفته میشودکه معمولا11روزطول میکشدکه به سنین جوانی برسند.
کرم بالغ:سنین4و5را کرم بالغ میگویند.که دراین سنین کرمها ازاشتهاافتاده وبه رنگ زردشفاف درمیآیندو آماده پیله تنی میشوند.
عادت غذایی کرم ابریشم: کرم ابریشم ازبرگ درختان توت سفید تازه که دراوایل بهاردردسترس است استفاده میکنند. وبعدازگندزدایی وکشتن آفتها در اختیار کرم جوان قرارمیگیرد.
تشکیل پیله: ابتدای تابستان بعداز جفتگیری کرم ابریشم ماده500تخم کوچک میگذاردکه طی دوهفته کرم ابریشم سه میلی متری ازتخمها خارج میشودوطی چهار مرحله پوست اندازی می کندکه حدود یک ماه هرکرم ابریشم شروع بیله تنیدن میکند. این تار ابریشمی حدود3روز3شب تنیده میشود. وتقریبابعداز2هفته کرم درون پیله تبدیل به شفیره میشود.
ابریشم: پیله از300تا900مترابریشم اولیه تشکیل شده است. که برای هر 500گرم ابریشم 2000تا3000پپله مورد احتیاج است. اگربه پیله اجازه بدهند تابیشتررشد کند این حشره با ایجاد سوراخی از پیله خارج خواهدشد وباعث میشودکه غیر قابل استنفاده باشد برای جلوگیری از این امرپیله هارا جلوی نور آفتاب میگذارند تا کرم درون پیله ازبین برود وبرای نخ کشیدن آماده شود. وبرای انجام این کار پیلهها را درون آب گرم قرارمیدهند، و لازم به ذکر است که ابریشم یک نخ طبیعی است که موادتشکیل دهنده آن پروتیین است. ابــریشـــم به عنوان ماده اولیه در تولید محصولاتی مانند فرش، پارچه، پیراهن، شال گردن، آویزهای دیواری و تزئینات داخلی منزل ... استفاده میشود. علاوه برآن درساخت چتر نجات، تودوزی لاستیک، رگهای مصنوعی، نخ جراحی، مواد عایق الکتریکی و... نیز مصرف میگردد.
فواید کرم ابریشم:
دانشمندان نسخههای میکروسکوپی ساختهاند که از داروهای حساس درمقابل تخریب حین ذخیره وپردازش در بدن محافظت میکند ودر لوازم آرایشی هم استفاده میشود.
بدن کرم ابریشم:
بدن کرم ابریشم از دوازده حلقه تشکیل شده سه حلقه آن راسینه ونه حلقه آن را شکم میگویند. سه حلقه سینه به صورت چروکیده ویکپارچه درآمده واز طرفی حلقه باریکی به صورت سربه وجود آمده است. کرم ابریشم 8جفت پادارد که3جفت آن در قسمت سینه و5جفت دیگردرحلقه ی3-4و5-6قرار دارد. 3جفت پای سینه جنس سخت دارد که برای حرکت استفاده نمیشود. و5جفت پای دیگرکه حالتی گوشتی وقلابی دارندکه برای حرکت استفاده میشوند. وسرکرم ابریشم دارای پوسته سخت است که دوفک گازانبری شکل، چشم هاوشاخک دراین قسمت هستند. خروج ابریشم ازبین 2فک و راه تنفسی کرم ابریشم از نقاط سیاه رنگ بدنش است.
چگونه کرم ابریشم پرورش دهیم:
نوغانداری یا پرورش کرم ابریشم درکنار شغل اصلی کشاورزان به عنوان شغل جانبی آنها میتواند باشد چرا که میتواند درامد نسبتا بالای برای روستا نشینان به وجود آورد. افزایش مصرف فرآوردههای ابریشمی درجهان وکاهش فعالیت نوغانداری درکشورهای توسعه یافته به علت کمبود زمین برای احداث توتستان، آب مورد نیاز برای آبیاری، انرژی گران و ... فرصتی برای کشورهای در حال توسعه فراهم کرده است تا با توجه به داشتن نیروی انسانی، انرژی ارزان، آب و خاک فراوان، فعالیتهای نوغانداری و تولید ابریشم را درکشور خود گسترش دهند تا بتوانند درآمدزایی کنند و اگر حمایت دولت باشد بلکن بتوان نوغانداری را به دعنوان شغل اصلی خود برگزینند.
راههای تشخیص ابریشم اصل از مصنوعی:
- سوزاندن پارچه: نخی از قسمتی پارچه جدا کرده و آن را به آرامی میسوزانیم اگر نخ سوخته شده پودر و بو به حالت سوختن مو بدهد ابریشم اصل است واگر هنگام سوختن گلوله و بوی آن به حالت بوی سوختن کاغذ بدهدابریشم مصنوعی است.
- ظرافت پارچه: اگر پارچه اصل از یک حلقه ازدواج بگذردبه این معنا است که اصل است.
- لمس پارچه: با لمس پارچه ابریشمی کف دست گرم میشودچرا که ابریشم با لمس کردن گرما تولید میشود.
بیمارهای کرم ابریشم:
موسکاردین
یک نوع بیماری قارچی است که شامل چهار نوع سفید، زرد، سبز و سیاه میباشد.
علائم بیماری: عدم تحرک، کاهش اشتها و پیدایش لکههای سفید و سیاه درسطح بدن است. کرمهایی که در اثر موسکاردین از بین میروند درابتدا بدنی نرم دارند و بعد به تدریج بدنم آنها سفت و سخت میشود.
سرایت بیماری: سرایت این بیماری از پوست میباشدچراکه از طریق پوست وارد بدن میشود ولاشه کرم ناقل کرمهای سالم هم از بین خواهد برد.
کنترل بیماری: لازم است با مواد ضدعفونی کننده، محل نگهداری کرمهارا ضدعفونی کرد ونکته قابل توجه این است که 30دقیقه بعداز ضدعفونی باید تغذیه کرمها انجام گیرد.
بیماری آسپرژیلوس:
این بیماری درمرحله کرم جوان وجودر دارد و رشد بیماری بسیار سریع است.
علایم بیماری: اشتهای کرمها کمترمیشود، بدنشان کوچک، رنگشان شفاف و رشدشان نا منظم می گردد و ازروزسوم ازبین میروند و، لاروهای مرده به رنگ سبز مایل به زرد یا قهوه ای تغییر شکل میدهند.
سرایت بیماری: عامل این بیماری نیز مانند موسکاردین، از طریق پوست وارد بدن لارو می گردد. واگررطوبت بالاباشدبه سرعت رشد میکند.
کنترل بیماری: برای ازبین بردن بیماری از مواد ضدعفونی کننده استفاده میشود.
فلاشری ها
علایم بیماری: کاهش تغذیه، ناهماهنگی در رشد و پوست اندازی، چین خوردن میان روده ای و خالی شدن آن و سپس اسهال و استفراغ.
سرایت بیماری: دونوع است :
از طریق دستگاه گوارش
ازطریق زخم های ایجاد شده بر روی بدن کرم سالم وارد بدن آن میشود.
کنترل بیماری: جلوگیری از ایجاد زخم بر روی بدن کرمهاوسوزاندن لاشه کرمها.
گراسری
علایم بیماری: کاهش اشتها، پوست بدنشان شل و متورم می شود که فاصله بین حلقه هابیشتر میشود. بدن کرمها به شکل نی با گره های مشخص در می آید.
کنترل بیماری: از زخمی شدن کرمها در طول دوره پرورش جلوگیری شود.
پبرین
مهم ترین وخطرناک ترین بیماری دربین صنعت نوغانداری است.
علائم بیماری: رشد لاروها در سنین اولیه نامنظم شده و پوست اندازی آنها با اشکال مواجه میشود. پس از پوست اندازی، بدن لاروها نرم شده و رنگ آنها شفاف به نظر میرسد.
کنترل بیماری: برای جلوگیری ازاین بیماری کشاورزان تخم نوغان مورد نیاز خود را از مراکز رسمی خریداری نمایند همچنین لازم است سالنهای پرورشی و ابزار مورد استفاده در زمان پرورش به دقت ضدعفونی شوند.
مهمترین آفات کرم ابریشم عبارتند از:
مورچه ها:
مهم ترین آفات برای کرم ابریشم در دورهی جوانی مورچهها هستن که باعث ازبین رفتن لاروها میشوند.
مورچه ها از2طریق به کرم ابریشم حمله میکنند: الف- داشتن لانه در محیط پرورش ب- انتقال به محیط پرورش بوسیله برگ درختان توت.
زنبورهای وحشی گوشتخوار:
زنبورها از طریق قطعه قطعه کردن بدن کرمهااز آنها استفاده میکنند.
سخن آخر: امیدواریم که این مقاله مورد قبول واقع شود و با خواندن آن توانسته باشیم صنعت نوغانداری را به طور کامل و صریح توضیح بدهیم و کاربران عزیز نهایت استفاده را ازآن ببرنند و افرادی که در مناطق زندگی خود شرایط مناسب برای نگهداری کرم ابریشم دارند به این صنعت روی آورند تا با کمترین هزینه بیشترین سود را به دست آورند.